Dlaczego taki projekt?
Założenia
Projekt badawczy dotyczący zaangażowanie języka i czynników kulturowo specyficznych w kognitywną aktywność czytania umysłu (mindreading) jest w swej istocie przedsięwzięciem interdyscyplinarnym, wymagającym włączenia w rozważania filozoficzne wiedzy psychologicznej i lingwistycznej.
Cele
Zasadniczy cel projektu można ująć w formie generalnego zadania, które ma polegać na próbie określenia, w jakim zakresie nasze zdolności kognitywne obejmujące np. (i) konstruowanie osoby jako bytu psychologicznego, (ii) zajmowanie kognitywnych perspektyw, (iii) użycie i rozumienie pojęć mentalnych, (iv) odczytywanie własnych i cudzych stanów mentalnych oraz dyspozycji, (v) podawanie racji działania – co w szerszym planie składa się na zdolność „mindreadingu” jest kulturowo i językowo zależne.
Mindreading
Pamiętajmy, zdolność mindreadingu jest rdzeniem wiedzy społecznej, istotnie powiązanej z potocznym rozumieniem umysłu, zaś współczesne ujęcie jest przedłużeniem filozoficznego dyskursu dotyczącego innych umysłów i jest nabudowane na badaniach nad rozwojem i funkcjonowaniem „potocznych teorii umysłu”.
Streszczenie projektu
Współpraca międzynarodowa
Przygotowania do projektu badawczego zostały rozpoczęte już w 2014 r. i wymagały ze względu na obszar badań oraz odniesienie analiz do konkretnego kontekstu językowo-kulturowego (Chiny-Polska) dobrania zespołu badawczego, który ma naukowo potwierdzone doświadczenie w tym obszarze. Z tego powodu w zespole badawczym znalazły się osoby a) zajmujące się kwestią mindreadingu i wpływy języka na nasze myślenie, (b) z doświadczeniem badawczym w filozofii, psychologii oraz lingwistyce (c) posiadających istotną i potwierdzoną znajomość kultury i języka chińskiego oraz (d) posiadających doświadczenie w badaniach międzykulturowych. Służy temu nawiązana współpraca z prof. Him CHEUNG, Dep. of Psychology; prof. ZHAO Gang, Beijing Foreign Studies University.
Metoda
Profil projektu sytuuje się w obszarze badań opisowych, skupiających się na analizie i odkrywaniu potocznych (folk) intuicji, form językowych lub potocznych teorii poznawczych, które wyznaczają sposoby dokonywania ewaluacji epistemicznych, rozumienia pojęć mentalnych, atrybucji stanów mentalnych czy rozmienia „ja”. Tym samym profil podjętych rozważań ma charakter badań specyficznych dla kognitywistyki i mieści się w ramach prowadzonych od kilkudziesięciu lat dociekań określanych czasem potoczną epistemologią (folk epistemology) lub filozofią eksperymentalną łączącej w sobie badania konceptualne, poszerzane o meta-analizy licznych badań empirycznych oraz o przeprowadzone badania kwestionariuszowe.
Oddziaływanie rezultatów
Badania (filozoficzne oraz psychologiczno-lingwistyczne) ostatnich lat nad czytaniem umysłu otworzyły nową przestrzeń do dyskusji. Tworząc poniższy projekt badań, wchodzimy w podwójny sposób w samo centrum prowadzonych dyskusji. Po pierwsze uzyskane rezultaty dostarczą nowych argumentów, w jakim zakresie systemy poznawcze są wewnętrznie ustrukturyzowane, wrodzone oraz uniwersalne, a na ile ich natura jest określana przez proces uczenia i kulturowego oddziaływania. Po drugie, zaprojektowane badania międzykulturowe z udziałem Polaków i Chińczyków, umożliwią zebranie unikatowego materiały porównawczego. Tym samym w warstwie analitycznej i empirycznej przeprowadzone badania nie będą powieleniem rozważań dotąd przeprowadzanych.